آبرام پیلی، قائم‌مقام نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با اشاره به جدیدترین تحریم‌های واشنگتن علیه فروش نفت جمهوری اسلامی اعلام کرد: «گزارش‌های تاییدنشده‌ای درباره انتقال و فروش ذخایر نفت ایران دریافت کرده‌ایم. تحریم‌های نفتی ایران همچنان پابرجاست و به طور کامل اجرا خواهد شد.»
ایران اینترنشنال پیشتر در گزارشی اختصاصی خبر داده بود جمهوری اسلامی در تلاش است نفت ذخیره شده خود در چین را که پیشتر از طریق ناوگان تاریک به آن‌جا منتقل شده، پیش از آغاز دوره ریاست‌جمهوری ترامپ به فروش برساند.
به گفته منبعی آگاه که با ایران اینترنشنال گفتگو کرد جمهوری اسلامی نگران است که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور منتخب آمریکا، پس از شروع به کار با اعمال تحریم‌های سخت‌تر مانع فروش این نفت شود.
به گفته این منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود، مقام‌های جمهوری اسلامی به سپاه پاسداران دستور داده‌اند نفت تحریم‌شده ایران را که در بندر «دالیان» در شمال شرق چین ذخیره شده، از طریق شرکت‌های واسطه به فروش برساند.
این منبع به ایران اینترنشنال گفت: «این دستور، از این نگرانی نشات گرفته که با به قدرت رسیدن دوباره دونالد ترامپ و فعال کردن دوباره سیاست فشار حداکثری، ممکن است دسترسی به این ذخایر نفتی که حدود یک میلیارد دلار ارزش دارند مسدود شود.»
به گفته این منبع «ظاهرا فروش این ذخایر از طریق ضمانت‌های مالی ارائه‌شده از سوی شرکت‌های ایرانی فعال در چین تسهیل می‌شود.»
بر اساس داده‌های شرکت ردیابی نفتکش «وورتکسا» که در اختیار ایران اینترنشنال قرار گرفته، پس از کاهش فروش نفت ایران در یک ماه اخیر، میزان ذخایر شناور نفت این کشور از حدود ۳۶ میلیون بشکه در اواسط سپتامبر به ۴۸ میلیون بشکه در ماه جاری افزایش یافته است که ارزش این افزایش نیز حدود یک میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
تحویل نفت خام به نهادهای نظامی برای فروش در بازار سیاه
بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۳ ایران، ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی مجوز فروش نفت خام و میعانات گازی را تا سقف ماهانه ۱۳۴ هزار میلیارد تومان، به‌منظور تقویت بنیه دفاعی دریافت کرده است.
بر اساس گزارش‌ها، این میزان فروش، معادل فروش ۱۰۴ میلیون بشکه نفت، یعنی ۲۱ درصد از کل صادرات نفتی ایران در ۱۴۰۳ است.
بر اساس لایجه بودجه، در‌صورتی‌که دولت موفق به پرداخت بودجه مقرر به نهادهای نظامی نشود، شرکت ملی نفت باید معادل مابه‌التفاوت ایجادشده را از راه تحویل نفت خام یا میعانات گازی به نمایندگان نهادهای نظامی پرداخت کند.
نفت ایران که تحت تحریم‌های آمریکا و متحدانش قرار دارد، اغلب با نفتکش‌هایی موسوم به «ناوگان تاریک» صادر شده و معمولا در آب‌های مالزی و سنگاپور به نفتکش‌های دیگر منتق می‌شود.
در این مرحله، نفت ایران به نام نفت عراق، امارات، عمان یا مالزی تغییر عنوان داده و پس از آن به پالایشگاه‌های کوچک و مستقل چین که به «تی‌پات‌ها» معروف‌اند، منتقل می‌شود.
بندر شاندونگ در چین، قطب اصلی دریافت این نفت است که تغییر برند داده‌شده است. با این حال، شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها اعلام کرده‌اند که امسال شاهد افزایش قابل‌توجه ارسال محموله‌ها به بندر دالیان چین بوده‌اند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا هم در ماه جاری، ۴۵ نفتکش را که در دور زدن تحریم‌های ایران و انتقال نفت ایران به بندر شاندونگ استفاده می‌شدند.
با وجود این تحریم‌ها، بر اساس داده‌های وورتکسا، بیش از ۱۰۰ نفتکش بزرگ در ناوگان تاریک هنوز از تحریم مصون مانده‌اند و اگرچه با حجم کمتری نسبت به قبل، همچنان به انتقال نفت ایران به چین ادامه می‌دهند.
گزارش ایران اینترنشنال درباره تلاش ایران برای فروش نفت ذخیره شده در چین با واکنش سناتور جیم ریش، چهره ارشد کمیته روابط خارجی سنا مواجه شد.
سناتور ریش، با بازنشر گزارش ایران‌اینترنشنال در شبکه ایکس نوشت برای زمانی طولانی، چین با خرید نفت غیرقانونی ایران از تروریسم و نقض حقوق بشر در این کشور حمایت مالی کرده است. دولت بایدن قبلا اجازه داده میلیاردها دلار از جاهای دیگر به تهران بازگردانده شود. اکنون زمان استفاده از تحریم‌ها عیله نفتکش‌هاست تا یک میلیارد دلار پول نفت پیش از این‌که به سپاه برسد، مسدود شود.
کاهش صادرات نفت خام
ایران اینترنشنال اوایل ماه جاری میلادی گزارش داد که صادرات روزانه نفت ایران در مقایسه با ماه سپتامبر بیش از نیم میلیون بشکه در روز کاهش داشته و در ماه نوامبر به حدود ۱.۳ میلیون بشکه در روز رسید.
بر پایه داده‌های شرکت تحلیلی «کپلر»، متوسط صادرات روزانه نفت ایران در سال جاری حدود ۱.۶ میلیون بشکه بوده که تقریبا تمامی آن راهی چین شده است.
این رقم، ۳۰۰ هزار بشکه در روز بیشتر از سال گذشته است، اما با این وجود، حجم نفت تحویلی به چین در هفته‌های اخیر به‌شدت کاهش یافته است. همچنین، پس از سقوط بشار اسد، ایران صادرات نفت به سوریه را متوقف کرده است.
در این شرایط، آینده صادرات نفت ایران به چین در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و همزمان آمار وورتکسا نشان می‌دهد حجم نفت شناور فروخته‌نشده ایران همچنان رو به افزایش است.
بخش عمده نفت شناور ایران در آب‌های سنگاپور ذخیره شده و منتظر واسطه‌ها و خریدارانی است که آن را به چین منتقل کنند.
کاهش صادرات نفت ایران به ۱.۳ میلیون بشکه در روز در شرایطی رخ داده که دولت مسعود پزشکیان برنامه‌ریزی کرده است در سال آینده روزانه ۱.۸۵ میلیون بشکه نفت صادر کند.